Trzy kopce i dwa goździki

Zachwycił mnie niegdyś zimowy obrazek Mariusza Obszarnego, prezentujący dwa z pośród trzech kopców ze wzgórza wznoszącego się nad Krasiczynem od południowej strony  klik>. Obiecywałem sobie, że kiedyś muszę je zobaczyć bo przecież była już na tym blogu wałkowana tematyka kopców przemyskich klik> i soleckich klik>.  Według legendy krasiczyńskie kopce mają być pamiątką pobytu tutaj króla Zygmunta III Wazy w 1608 roku. Na mapie udokumentowane po raz pierwszy zostają w końcu wieku XVIII (tzw. mapa Miega) jako trzy pięknie odrysowane kopce przy czym  środkowy zwieńczony jest krzyżem. Co ciekawe pagórek, na którym są ulokowane nosi wówczas miano "Mogiła".

Z kolei na austriackiej mapie z połowy XIX wieku wzgórze nosi miano "Pod Kopcze", a same kopce nie są już tak plastycznie pokazane. Gdzieś w ich obrębie zaznaczono punkt wysokościowy 167,59 sążni.

Zaś na mapie z końca XIX wieku kopce również zaznaczono wspólnie zielonkawym owalem  jak pastwiska. Zarys wieńczy sygnatura krzyża, a obok wypisano nazwę "Na Kopcach". Widać wyraźnie, iż z kopca położonego wśród pól uprawnych jest doskonały widok na krasiczyński zamek.

Dzisiaj drzewa i krzaki porastające dawne role przysłaniają skutecznie szersze widoki, ale korzystając z Google Earth można wznieść się nieco ponad poziom bujnej karpackiej roślinności i wyobrazić sobie, że taki mniej więcej widok roztaczał się przed oczyma króla Zygmunta III Wazy.

Podobny efekt odarcia gór z płaszcza leśnego uzyskamy również przy zastosowaniu obrazu lidarowego i przekonując się jak czytelnie zachowane są jeszcze  te trzy kopce, rozłożone łagodnym łukiem o długości ok. 50 metrów w kierunku SSW-NNE. Można nawet pomierzyć średnice ich podstawy, która wynosi około 20 metrów. Cieniowany model rzeźby terenu wprost zachęca, aby zobaczyć w terenie tę historyczną pamiątkę.

Wędrując w kierunku trzech kopców darowałem sobie tym razem krasiczyński zamek klik>, który w wyobraźni miałem oglądać przecież ze wzgórza, bo zbliżające się pomruki wieściły burzę. Nie pominąłem jednak sapieżyńskiego browaru z charakterystycznym kominem.

Zatrzymałem się też chwilę próbując uchwycić z którejś strony zachowany komin cegielni, skąd wychodziły cegły z inicjałami księcia Adama Sapiehy "AS" i z herbem "Lis" pomiędzy literami klik> Dziś budowla stanowi postument dla bocianiego gniazda.

Skąd właściwie geneza opowieści o kopcach usypanych na pamiątkę królewskiej wizyty? Wydaje się, iż pierwszym źródłem był opis lwowskiego profesora Ludwika Dziedzickiego, autora hasła "Krasiczyn", z szóstego tomu Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich klik> z 1883 roku.

Przedzierając się przez mocno zarośnięte dawne pola przywołajmy tamtą opowieść: Po śmierci Stanisława (Krasickiego) dostał się Krasiczyn jego młodszemu synowi Marcinowi, kasztelanowi lwowskiemu, zmarłemu wojewodą podolskim r 1633, który dokończył budowy zamku w r. 1619. Jest tradycja u ludu, że fundamenta zamku są tak głębokie jak wysokie jego mury i że kamień w kształcie chleba, w jednej z baszt jego wmurowany, oznaczał, że chleb tej wielkości kosztował jeden grosz wtenczas, gdy zamek stawiano. Marcin Krasicki, jeżdżąc w legacyi do Ferdynanda II, cesarza rzymskiego, otrzymał tytuł hrabiego dla siebie i sukcesorów. Odznaczał się on szczególną gorliwością obywatelską, a na obronę kraju nigdy nie żałował majątku. Od 500 do 700 zbrojnych trzymał na swym koszcie, do obozów hetmańskich wysyłał swe chorągwie w licznych wyprawach wojennych przeciw Szwedom i muzułmanom. W czasie rokoszu Zebrzydowskiego stał po stronie Zygmunta III i miał sobie powierzoną straż nad królową. Na znak wdzięczności Zygmunt III wraz żoną Konstancyą odwiedzali zamek krasiczyński, na pamiątkę czego Marcin kazał usypać trzy kopce na górze. Po Marcinie przeszedł Krasiczyn na Marcina Konstantego Krasickiego, później kasztelana przemyskiego; po jego śmierci (1672 r.) na starszego jego syna Jerzego, stolnika przemyskiego.

Mamy więc trzy kopce w literaturze, a szukając ich w terenie i wędrując jelenimi i dziczymi ścieżkami wśród sukcesyjnych chabazi napotykam dwa wspominane w tytule goździki, a w zasadzie interesujących przedstawicieli rodziny goździkowatych. Pierwszy z nich to gwiazdnica zaniedbana (Stellaria neglecta) - umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii DD.

Drugi to  rogownica leśna (Cerastium sylvaticum), gatunek nazwany niegdyś przez Piotra od "Ciekawych roślin Przemyśla i okolic" pogórzańskim endemitem klik>.

Wreszcie po pośpiesznym kluczeniu, przynaglany zbliżającymi się pomrukami burzy, docieram pod kopce, dziś niewątpliwe królestwo lisów. Wszystkie trzy są podziurawione norami jak sery szwajcarskie.

Rozwinięte już mocno listowie, gęste krzaki i zarośla oraz ponura przedburzowa aura, nie sprzyja udokumentowaniu tej historycznej pamiątki. Skąd tu zrobić fotkę aby pokazać przynajmniej dwa z trzech kopców?

Chwila oświecenia - no tak funkcja panoramy w ulubionym pstrykaczu, parę prób i tadam - mamy trzy w jednym, a właściwie trzy kopce na jednej półpanoramie (chociaż i tak północny schował się nieco za drzewami po prawej stronie zdjęcia).