Suchy biskup strzeże kołkiem umarłego

Niedaleko od Gorlic i Biecza leży wieś Rzepiennik, dla tego nazwana biskupią, że w dawnych czasach należała do biskupów w Krakowie dla ich utrzymania. W tej wsi był starodawny kościół drewniany, fundowany jeszcze od biskupa krakowskiego, Bodzanta zwanego, a bardzo pobożnego, który był biskupem od roku 1382 do 1389, a więc całe 7 lat, za królów polskich: Ludwika i Jagiełły Władysława, co to się sam chrzcił w Krakowie, a potem z swoją pobożną żoną, królową Jadwigą całą prawie Litwę nawrócił do nauki p. Jezusa. Kościół więc drewniany stał w Rzepienniku biskupim od roku 1385 do 1842, a więc 500 lat prawie.

Jak wszystko na tym świecie zmienia się, prócz samego Boga, który nie zmienny i zawsze jeden i ten sam, tak też i kościół drewniany w Rzepienniku biskupim zestarzał się, a choć był nieraz z pobożnych ofiar naprawiany, byłby z czasem upadł.

Na miejscu tego drewnianego i starego kościoła stanął roku 1865 nowy murowany!

Ten nowo wymurowany kościół jest najpiękniejszy na całą okolicę między Sączem, Tarnowem, Bieczem i Duklą i jest taki, że mógłby stać w każdem wielkiem mieście. Ma dwie wieże i trzy są wchody do niego.

Wezwanie czyli Wniebowzięcie Najświętszej Maryii Panny

Dawniej fundowali bogaci biskupi, lub panowie kościoły takie, a ten kościół w Rzepienniku fundował miejscowy proboszcz x. Józef Ciurkiewicz.

Urodził on się w miasteczku Dubiecku roku 1803. Ojciec jego ubogi mieszczanin i rzemieślnik Jan Ciurkiewicz, a matka Anna, oboje zaś pracowici i nabożni. Gdy im mały Józio pod- rósł, posyłali go w miejscu do szkoły, która jednak nie była bardzo dobrą i dla tego musiał ją mały Józio porzucić. Ale dobrzy i dbali rodzice zawieźli go do Przemyśla do szkoły, co mogli to pomagali, a resztę zarabiał sobie na życie sam młody szkolarz Józef i z biedą wielką, o głodzie i o chłodzie szkoły pokończył i został xiedzem na wielką pociechę swoich krewnych. Dopomagali mu też w szkołach dobrzy ludzie tak nauczyciele jak xięża, a resztę dokonał on swoją własną pracą, bo uczył się i sprawował bardzo dobrze, w końcu pobłogosławił Bóg i wszystko nie dobre i przykre w życiu wyszło na dobre i szczęście i chwałę Bożą.

Stara chrzcielnica jak to często bywa wystawiona przed wrota kościoła

W r. 1837 został on proboszczem w Rzepienniku biskupim. Zastał więc w swej parafii kościół stary drewniany, walący się ten sam, o którym na początku już pisaliśmy.

Mówią dobrzy ludzie tak:
Tylko z ochotą do każdej roboty niebożę –
A próbój i wytrwaj choćby z przykrością;
A w końcu Bóg ci we wszystkiem dopomoże
I zapłaci ci wszystko z sprawiedliwością

Tej też świętej prawdy jął się ciałem i duszą X. Ciurkiewicz, myślał, dumał, po nocach nie spał, tylko rachował i gorąco Boga o pomoc prosił. Niebawem zaczął zwozić kamienie, kazał ugasić wapno, a co niedziela wzywał parafian do składki; swoje dochody składał do skrzynki i tak przez 20 lat myślał i myślał i robił co rok, co było można, a Bóg mu dawał zdrowie, ochotę do roboty, pomogli mu i ludzie dobrzy, aż w końcu wyprosił łzami, modlitwami tyle ofiar i składek, że stanął kościół taki, jakiego nie miała ta jego parafia i jakiego nie było i niema na całą okolicę w żadnej parafii, a kto wie czyby podybał gdzie podobny kościół we wszystkich wsiach całej polskiej Galicyi.

Gdy po 20 latach stanął kościół, został też poświęcony, i w dzień Matki Boskiej Wniebowzięcia r. 1865 odprawił X. Ciurkiewicz pierwsze nabożeństwo w nim wobec tysiąca ludu zgromadzonego razem z xiężami, panami, a w czasie nabożeństwa podziękował z łzami naprzód Bogu za błogosławieństwo, potem swoim parafianom za ofiary i pomoc daną przy zwożeniu kamieni, drzewa i stawianiu kościoła, a co parafianie za darmo i ochotnie robili; w końcu podziękował wszystkim dobrodziejom bliskim i dalekim za ofiary. Ołtarz wielki ma obraz Wniebowzięcia, jest ślicznie i kosztownie złocony, stosownie do budowy kościoła.

A wy, co czytacie, uczcie się z tego, jakto na tym świecie idzie wszystko dobre za ochotą i pracą poczciwą, jakto Bóg błogosławi każdego, kto myśli o dokonaniu dobrego, jakto można i kościoły fundować, gdzie ludzie mają Boga w sercu i ochotni są do ofiar według stanu i możności, jakto po maleńku i powoleńku, a przy zgodzie i miłości, przychodzą ludzie i do majątku i mogą zrobić dużo dla chwały Bożej i potomności.

x. Wojciech z Zaleszan.

źródło tekstu Chata

Kościół w Rzepienniku Biskupim trudno przeoczyć. Wybudowany podobno na litej skale, bez fundamentów na granicy dwóch Rzepienników Strzyżewskiego i Biskupiego, przy krzyżówce drogi na Jodłówkę Tuchowską. Cóż Ignoramus et ignorabimus po czym na pierwszy rzut oka odróżnić kościół gotycki od neogotyckiego.

Szczególnie jeśli zadbano nie tylko o ogólną formę, ale o takie architektoniczne detale jak maswerki, pinakle, wimpergi, żabki, czołganki i rybie pęcherze ;-) Dla laika pozostaje obejść kościół wokół i poszukać stosownej tablicy z informacją albo inskrypcji na murach.

O jest! - data fundacji kościoła wymurowana tzw. zendrówką czyli ciemną cegłą wypaloną tak długo, aż zewnętrzna powierzchnia zeszkli się i ściemnieje. Tutaj ignorant może dowiedzieć się, że kościół chociaż gotyk udatnie naśladuje, to w istocie neogotycki jest. O ile ignorant pamięta rzymski system zapisywania liczb. Jak to leciało? M - milenium to łatwe - 1000, D - chyba 500, C - centuria też łatwe 100, L dolna połowa znaku C- 50, V - 5, I - 1 czyli 1000+500+300+50+5+1=1856. A swoją drogą kto chce zobaczyć prawdziwy, zachowany, gotycki kościół na Pogórzu musi odwiedzić kolegiatę Bożego Ciała w Bieczu

Nieopodal kościoła, przy parkingu pod urzędem gminy, już w Rzepienniku Strzyżewskim taki oto postument. Czyżby wyznawcy słowiańskiej wiary przyrodzonej w natarciu i posąg Perunowi wystawili? Jednak nie - symbol stanowiący skrzyżowanie czwórki z dwójką wskazuje na Jowisza i rodzimowierców rzymskich.

Tabliczka wyjaśnia, że to jednak koncept miłośników nauki i sztuki, a konkretnie element Rzepiennickiego Szlaku Astronomicznego. Pomysł od strony naukowej nawiązuje do obserwatorium astronomicznego w Rzepienniku Biskupim, które  organizowane jest przez dr. Bogdana Wszołka. Od 2012 roku wyposażone w amerykański radioteleskop RT9.

Gaja czyli Matka Ziemia z Turzy

Zaś rzeźby to pokłosie lokalnego wydarzenia artystycznego z 2014 roku - I Rzepiennickiego Pleneru Rzeźbiarskiego. Drewniane dzieła rozstawiono po całej gminie, aby uatrakcyjniały lokalne szlaki turystyczne i promowały obserwatorium jak sądzę. Mam jednak wątpliwość, czy jeśli miejscowe krajobrazy, perełki architektury, przyrody, w końcu i samo obserwatorium nie przyciągną turystów, to czy pomogą w tym takie oto atrakcje?

Uran i Jowisz w Rzepienniku Strzyżewskim, Merkury w Rzepienniku Biskupim, Wenus w Rzepienniku Suchym, Ziemia w Turzy, Mars w Kołkówce, Neptun i Saturn w Olszynach. Wszystkie 8 planet naszego Układu Słonecznego - po tym jak w 2006 usunięto Plutona z tego panteonu. 

Planety jeszcze zapamiętać można chociażby krążąc po rzepiennickim szlaku, ale jak zapamiętać te kilometry Rzepienników? Mieszańcy radzą sobie za pomocą następującego lekko makabrycznego, mnemotechnicznego  zdania:

"Suchy biskup strzeże kołkiem umarłego" - Rzepiennik Suchy, Rzepiennik Biskupi, Rzepiennik Strzyżewski, Kołkówka, Rzepiennik Marciszewski.

Czyżby jakieś wspomnienie pochówków wampirycznych? ;-)

Również neogotycki kościół p.w. św Katarzyny w Turzy