Grodzisko Hujsko i dwie cerkwie

 

Z grodziskiem w Hujsku mam taki problem, że właściwie nie wiem jakie miejsce opisywał prof. Kotlarczyk. Do wspominanego artykułu w Acta Archaeologia carpatica z 1969 roku nie udało mi się dotrzeć, gdyż mimo szczerych chęci kolegi archeologa ten tom wyparował z biblioteki uczelnianej. Tablica głosi, że tutaj oto stoimy pod wałami grodziska wczesnośredniowiecznego.

 

Na którego niegdysiejszym majdanie wznosi Cerkiew św. Jerzego Męczennika z 1655 roku. Te dane zdaje się również potwierdzać baza prowadzona przez Narodowy Instytut Dziedzictwa klik> 

Gdzie w rejestrze zabytków nieruchomych klik> we wpisie z 1970 roku do cerkiewnego pagórka przypisano oprócz cerkwi także samo wzgórze ze starodrzewem i fortyfikacje bastejowe z XVI - XVII wieku. 

Zaś w wykazie zabytków archeologicznych klik> w tym miejscu znajdziemy grodzisko wczesnośredniowieczne, 80 metrów na południe takąż osadę oraz kilometr na północ już za Wiarem drugą osadę. 

Wał siedemnastowiecznych fortyfikacji otaczających cmentarz od strony południowej

Na cmentarzu zachowało się kilkanaście starych nagrobków ale drzewostan się sypie i wymagałby pielęgnacji. Wszystkie te wpisy zarówno dotyczące zabytków jak i archeologiczne mają daty z 1970 roku, więc należy przepuszczać, że są efektem starań prof. Janusza Kotlarczyka.

Widok z cerkiewnego pagórka na potencjalne grodzisko

Skąd więc wątpliwości? Otóż stąd, że na lidarowym NMT wzrok przyciąga nie cerkiewne wzgórze lecz nieodległy bezimienny pagórek położony 220 metrów na południe za bezimiennym potokiem spływającym spod górki Ubocz. Na obiekt ten zwrócił już uwagę Stanisław Kryciński w swojej opowieści o Pogórzu Przemyskim klik>

Pagórek o wierzchołku otoczonym wyraźnym wałem, ma znacznie lepsze walory obronne niż cerkiewne wzgórze. Od zachodu broni go wąwóz rzeczki, od północy wał ziemny, a od wschodu pewnie był kiedyś kolejny wał w miejscu dzisiejszej drogi gruntowej. Tak czy siak z pewnością obiekt wart wizji lokalnej.

Zwłaszcza, że na mapie katastralnej nieco dalej rozciąga obszar dawnych pól uprawnych zwanych niegdyś Saliskiem (niewątpliwie od soli), a dzisiaj przemianowanych na przysiółek Siedlisko.

Po wytypowaniu wszystkich "obiecujących dziur solnych" na lidarze pora na wycieczkę z GPSem. Niestety zagłębienia o charakterze lejów i zapadlisk sufozyjnych kryły spore ilości śmieci, czyli były reprezentantem typowej dla Pogórza Przemyskiego paryji klik> Śladów eksploatacji soli nie odnalazłem.

Natomiast bezimienny potok odkrył różne niespodzianki w tym dwa stanowiska rzadkiego na Pogórzu Przemyskim pióropusznika strusiego.

I odsłonił wychodnie kolorowego mioceńskiego zlepieńca znanego ze skałki Dubnik klik>

Wędrując w dół urokliwym jarem rzeczki dochodzę wreszcie do wału schodzącego z majdanu grodziska w kierunku północno-zachodnim.

Zbocze dość strome a ślady terenowe mniej czytelne niż na ekranie komputera. 

Grzbiet pagórka jak najbardziej nadawał się do lokacji grodziska.

Wyraźnie góruje nad okolicą i zapewnia rozległy widok na Nowe Sady, dolinę Wiaru i dalej na wschód.

Tutaj porośnięty drzewami wał ziemny od strony północno-wschodniej - pewnie przed wojną spełniał rolę miedzy.

I na koniec wyjaśnienie dlaczego w tytule pojawiły się dwie cerkwie. Otóż na mapach Google możemy odkryć w Nowych Sadach dwie cerkwie św. Jerzego Męczennika.  Jedna jest ulokowana we właściwym miejscu opisana jako kościół chrześcijański - ma mapie różni się od następnej skrótowcem "pw". Druga w miejscu gdzie w istocie znajduje się kościół pw. Najświętszego Imienia Jezus i św. Wendelina klik> opisana jako  cerkiew prawosławna (sic!). Usiłowałem dwukrotnie zgłosić do Google te irytujące błędy jednak albo uznano mnie za szowinistycznego fałszerza historii, albo mój niski status lokalnego przewodnika został uznany za niewystarczający. Może szanowny Maciej - Beskidnik na szlaku klik> zadziała swym autorytetem lokalnego przewodnika kategorii ósmej?