Premislia celebris russiae civitas - źródło: Polona |
Liesne wkupi. Iz zyemia Przemiska ma wiela wszi polnich, lyaszow nie maiączich, przetoz szą niektóre myasteczka y wszi ziemiańskie, wkupuiącze szię w lyaszi królewskie, tak w lyasz, ktori zowa Makową, nyedalieko Przemislia lezączi,
yako y w lyasz Radochon, ku klyuczowi Mediczkiemu naliezączi, także y w lyaszi ku Moscziskam naliezącze wkupuie sie nyemało wszi; s ktorich myasteczek y wszi dawaią pewni poczeth owsza y kurów na zamek Przemiski, a niektorzi do Mediki, niektorzi do Mosczisk oddawayą, które sie wpiszą ordine ut sequitur:
Naprzód za wrąb z liaszu Makowa dawaią s tich wszi do Przemisłia: s przedmiesczia Przemiskiego - owsza klod czternasczie, kur dwadziesczia y oszmioro; Darowicze — owsza klod siedm, kur czternasczie; Kupiaticze — owsza klod piecz, kur dziesięczioro ; Młodowicze owsza klod oszm, kur sescznasczie; Kłokowicze owsza klod sescz, kur dwanasczie; Syrokoziniecz pana Boratinskiego у Krasnopolskiego czesczi owsza klod dwanasczie. Summa s tego lyaszu czini owsza klod pięczdziesiąth у dwie, każda valor. gr. dwadziesczia i oszm, kur oszmdziesziąth, kazdi valor. gr. ieden: tho wszithko uczini zlotich pięczdziesiąth i ieden y gr. sescz
...
Zerі y paschę w liesziech y na płoninach, tak swyni, yako y owiecz: w starostwie Przemiskiem yest lyaszow wielkich doszicz, tak na górach, nad rzekami Szanem, Wyarem oboiem y Strwiazem, y nad ynszemi rzekami y pothokami, w ktorich pospolite drzewo, buk a yedlina, acz y na dolinach naydzie rozmaitego drzewa nyemało. Thakze tez ssą y płonini gołe na niektorich miesczach, na ktorich bywa pasza dobra dlia owiecz, a w równinach około Mediki y około Mosczisk, tak nad rzeką Szanem u Medyki, yako y nad ynszemy rzekamy, Wysznią y Siolką, y nad ynszemi rzekamy y potokamy w rozmaytich myesczach, w ktorich acz yest drzewa doszicz varii generis, a wssakosz ossobliwie dembyni nawięczei. W tich liesiech przerzeczonich, gdi szię zeri zrodzą (yakoz rzadko bi ktorego roku chibicz myały, bo yesliz na górach suchi rok pochibi, thedi na dolinach zrodzi, a w mokri zaszię rok pospoliczie na górach okwicziey szię rodzi), na które zeri wkupuią szię lyudzie z rozmaitich wszi, tak s królewskich, yako у z ynszich panów, exceptis uillis intermontanis, super fluviis: Strwyąsz, Wyar et ceteris sitis, które ustawicznie w kazdem roku wyeprze y barani dawayą za the paszą, alye z ynszich wszi, które ssą w równinach, yako s Thorkow, s Buczowa, y ze wszi, które strzegą equiream regiam, dawaią zerowe owsem, a z niektorich wszi dawaią po gr. pultora od świnie, z niektorich tes wszi dawaią wieprza dwudziestego, yakoz w nynieiszem roku s Czerniawi zlotieh sescz, z Malnowa zlotich czteri, z Malnowskiey Woliey zlotieh czteri, s Szarnow zlotieh piecz, s Sokoliey zlotieh trzi y gr. pięcz, s Tytowey Woliey zlotieh trzi, z Lyaskow zlotieh pultrzeczia; z Mediczkich lyaszow pospoliczie pozitek zerowi, yako pan Orlik dothknął w inuentarzu swoym y lyudzie thosz prziznawali, czini zlotieh czterdziesczi; y z ynszich wszi królewskich dostało szie tak pieniedzi yako y owsza po czesczi; także tez y z niektorich wszi ziemiańskich wkupuią szie na przerzeczone zeri, tak w równinach, yako y na górach. Z owczarni także, tak lieczie na płonyni niektore, yako y zimie na yemiole wkupuią szię wielie ludzi, dawaiącz od tego pieniądzie zwikłem obiczaiem, a lieczie barany; czo wszithko tak zerowe, yako y paszne od owiecz może na kazdi rok myernie saczowacz na zlotieh stho.
Źródło: Lustracje dóbr królewskich w latach 1564-1565
"Zerі y paschę w liesziech y na płoninach, tak swyni, yako y owiecz…"
OdpowiedzUsuńCzyli wypasano świnie w lasach ze względu na duże zasoby bukwi i żołędzi? A może nawet owe świnie były puszczane.... samopas i funkcjonowały w stanie cokolwiek... "cwierćdzikim"?
Są miejsca w Hiszpanii (lasy dębu korkowego) gdzie tego typu praktyki utrzymują się reliktowo do dnia dzisiejszego.
"...a w równinach około Mediki y około Mosczisk, tak nad rzeką Szanem u Medyki, yako y nad ynszemy rzekamy, Wysznią y Siolką, y nad ynszemi rzekamy…"
Siołka, Siolka, Sioleczka - a gdzie jest ta rzeczka??? Ciekawe, iż toponomastycznie to prawie "Soła" - jak na Żywieczczyźnie?
Pozdrawiam,
Artur Ziaja
Owszem użyteczność lasu w Karpatach przez długi okres od średniowiecza, aż po XIX wiek była oceniana pod kątem możliwości wyżywienia świń, owiec lub bydła. Np. zapis dotyczący Markuszowej Za świnie i wieprze alias wegnanki [wegnanice, czyli zwierzęta wyganiane na wypas do lasu] wypasane na żołędziach i na buczynie kmiecie mają po połowie płacić gajowe, każdy swojemu dziedzicowi.
UsuńCo do tej Siolki/Siołki niestety poległem :-(
Tajemnica wyjaśniona, a już myślałam, że coś źle sobie odczytywałam, tłumaczyłam:-)
OdpowiedzUsuńW treści jest wymieniana rzeka Wisznia, więc może ta tajemnicza Siołka to po prostu rzeka Szkło???? w końcu płyną nie tak daleko od siebie, ale jaki, i czy w ogóle jest jakiś źródłosłów, trudno stwierdzić; to tylko moje przypuszczenia:-) pozdrawiam serdecznie.
"Tajemnica wyjaśniona, a już myślałam, że coś źle sobie odczytywałam, tłumaczyłam:-)"
OdpowiedzUsuńJednakże zastanawiające jest, iż taka kopalnia faktów na temat jak Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich nie wskazuje na jakąkolwiek inną, alternatywną nazwę. Co więcej, wśród licznych dopływów Szkła wymienianych w tym dziele - brak jest Siolki/Siołki czy tez podobnie brzmiącego hydronimu.
http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/921
Pozdrawiam,
Artur Ziaja
Marii z tym wyjaśnieniem tajemnicy chodziło raczej o sformułowanie "Zerі y paschę" (Żery i pasze). Co do tej Sołki to może chodzi o "Sołotwinę", która w dolnym biegu zmienia nazwę na Buchta, albo Sołotwę (dopływ Lubaczówki) klik>
Usuń"Co do tej Sołki to może chodzi o "Sołotwinę", która w dolnym biegu zmienia nazwę na Buchta..." i wpada do Wiaru w Cykowie tuż przy granicy z Polską, pod Złotą Górą. To bardzo interesujący trop. Przy czym jest też opcja, iż Sołotwina do dopływ Buchty.
UsuńPozdrawiam,
AZ
Można też zaryzykować pomysł że owa Siołka była kiedyś znaczniejszą rzeką niż jest dziś i stąd problem z identyfikacją - szukamy rzeki, a może być potoczek albo zgoła strużka.
OdpowiedzUsuńA całość materiału rewelacyjna - kopalnia wiedzy!
Generalnie okropnie dużo jest na tematy historyczne jak się zacznie szukać - nawet skany ksiąg lustracyjnych - trochę późniejszych niż te cytowane klik>
Usuń